Amerika Turu ~South Dakota~

Eyaletteki Rushmore Dağı Milli Anıtı Amerika`yı Amerika yapan insanların yüzlerinin kazındığı bir dağdır ve eyalette en çok ziyaret edilen yerlerdendir. South Dakota`nın renkli geçmişini tarihin dinamik şahıslarından Lewis ve Clark, Vahşi Bill Hocko,Kalamiti Jane, Oturan Boğa General George Custer süsler. General Custer`in ordusu 1874`de Black Hills`de altın bulunca, haberler Chicago`ya kadar ulaştı ve insanlar bölgeye altın bulmaya hücum ettiler. 2 sene içinde Dead Tree Gulch gibi şehirler altın sevdalısı bir sürü fırsatperestle doldu. Bugün eyalette hala altın madenleri işlemektedir ve eyalet Amerika`nın en büyük altın üretici eyaletlerindendir. Bir zamanlar yaban sığırlarının özgürce koştuğu eyaletin %90`i havzalar ve çiftliklerle kaplıdır.

Eyalet adının kaynağı: North ve South Dakota 1889`a kadar bir bölge idiler. Dakota bölgede yaşayan Siu kabilesinin adından esinlenilerek kondu. Siu kabilesi dilinde Dakota “arkadaşlar” veya “müttefikler" anlamına gelir.

Bayrağı: S. Dakota bayrağında gökyüzü mavisi zemin üzerinde eyalet arması ortada bulunur. Arma altın sarısı renkli parlayan bir güneşle çevrelenmiştir. Eyaletin resmi takma adı “South Dakota, The Mount Rushmore State” armayı çevreleyen güneşin çevresine yazılmıştır.

Takma Adı: Rushmore Dağı Eyaleti: Eyalete takma isim veren Rushmore Dağı`nin özelliği: heykeltraş Gutzon Borglum`un 14 sene boyunca üzerinde çalıştığı Amerika başkanlarının yüzlerinin bulunduğu dağ heykelidir.

Güneş ışığı eyaleti: Eyalete senede düşen bol miktardaki güneş ışığından dolayı turizmi de teşvik etmek için bu isim takma ad olarak kabul edilmiştir. The Sunshine State:

Çakal eyaleti: Eyaletteki çok sayıdaki çakalden dolayı çakal hayvanı 1949`da eyaletin resmi hayvanı olarak kabul edilmiştir. Özellikle Missouri Nehri ve Black Hill bölgesinde sıkça görülür. Halk arasında South Dakota`nin da takma adıdır.

Komşu eyaletler: South Dakota kuzeyde North Dakota, güneyde Nebraska, doğuda Minnesota ve Iowa ile, batıda ise Montana ve Wyoming ile komşudur.

Göze Çarpan özellikleri:

· Heykeltraş Gutzon Borglum 6,200-foot yüksekliğindeki Mount Rushmore`u 1927 yılında kazımaya başladı. Demokrasinin Tapınağı olan dağ 14 yılda ve 1 milyon dolara tamamlandı. George Washington, Thomas Jefferson, Theodore Roosevelt, ve Abraham Lincoln`in yüzleri dünyanın en muhteşem dağ yontulması eseri olarak eyalette bulunmaktadır.

· Dünyanın en büyük taslaştirilmiş odun parkı 50 milyon öncesinden kalma fosilleri içerir ve eyalettedir.

· 1875`lerin ünlü altının keşfedildiği yeri olan Deadwood hala maden şehri atmosferini korumaktadır. Batı Mississippi Nehri boyunca en fazla raklamı yapılan şehrin asıl ünü bölgede hayatlarını geçirmiş ünlü ve unsuz insanlardan gelir.

· Custer Milli Park`İ özgürce gezen 1500 bizona ev sahipliği yapar. Ağırlığı 1000 kiloya kadar ulaşan bizonlar Siu (Lakota) kabilesinin yaşantısında çok önemi vardır, kızılderililer bizondan eti, derisi ve çadır yapmada faydalanmışlardır.

· Dünyadaki en uzun üçüncü mağara olan Jewel –Mücevher- Mağarası eyalettedir. 200 km`den uzun pasajları aydınlatılınca mağara duvarlarındaki kalsiyum karbonat kristallerden dolayı her tarafta parıldar ve mağaraya da ismini verir.

· 82 milden fazla haritaya yansımış pasajlarıyla ünlü Rüzgar Mağarası dünyada çok ender bulunan “boxwork” tarzındaki formasyonların en fazla bulunduğu mağaradır.

· Crazy Horse dağındaki heykel tamamlanınca dünyadaki en büyük heykeli olmaya adat. 171 m. yüksekliğinde, 195 m. uzunluğunda, yuvarlak şekilli heykel Kuzey Amerika kızılderililerine kültürel ve eğitimsel yapılmış bir anıt olarak tasarlandı.

· Badlands Milli Parkı 244.000 dönüm boyunca Amerika`da en fazla korunmuş, büyük karışık otlu havzalarla suslu şiddetli aşınmış tepeler ve doruklardan oluşmuştur. 23 ile 35 milyon yaşında olduğu sanılan dünyanın en zengin Olegöçene devri fosil yataklarından oluşur.

· Kuzey Amerika`daki nesli tükenmeye yüz tutmuş memeli hayvanı olan siyah-ayaklı ferret`in tabiata açıldığı yer Sage Creek Sahrasıdır.

· Lakota kızılderili dilindeki “siyah olan tepeler” anlamına gelen Paha Sapa kelimesinden türemiş olan Black Hills şehrinin özelliği uzaktan bakılınca çam örtülü tepeler çevredeki ovalardan binlerce feet yükseklikte olduğundan siyah gibi görünür.

· 1898`da Amerika`daki Federal ormanlıklarda yapılan ilk ticari kereste satışı Nemo şehri yakınlarındaki Jim ve Estes Creek `in alanında yapıldı.

· Hot Spring`in mamut hayvanı sitesi dünyada başlıca şartlarda keşf edilmiş Kolombiyan ve yunlu mamut kemiklerinin en geniş fosil rezervlerine sahiptir. Milli Doğal Eserler kütüğüne de geçmiş olan site Amerika`daki tek in-situ (fosillerin çıkarıldığı gibi işlenmeden teşhir edildiği) tek mamut fosili sitesidir.

· Deadwood`dan Edgemont`a kadar uzanan George S. Mickelson Patikası S. Dakota`nin başlıca demiryolu patikası projesidir. Ödül de kazanan bu proje 200 km. uzunluğundadır.

· Clear Lake`deki Crystal Springs Ranch rodeo alanı kurumuş ördek havuzu üzerine kurulmuştur ve şu anda “Amerika`nın en doğal rodeo binek yeri” olarak bilinir.

· Faith şehri paleontologlar için ünlüdür. Birçok dinazor fosilleri en korunmuş halleriyle burada bulunmuştur.

· Philip`de 1800`lerde inşa edilen Silent Guide Anıtı hiç kurumayan bir göleti işaretleme amacı ile bir çoban tarafından ilk defa kurulmuştur. Duz taşlardan yapılan anıt orijinalinde 4.2 m. yüksekliğindedir ve 65 km. uzaktan bile görülebilir.

· Yeraltı altın madenlerinin en büyüğü Lead`deki Homestake Madenidir.

· Mato Paha "Kutsal Dağ" birçok kızılderili efsanevi isminin türediği yerdir. Çevresindeki havzadan 1400 feet üstünde bulunan dağ havzada yaşayan kızılderililer tarafından bir zamanlar kutsal kabul edildiği gibi bugün de havzada yaşayanlar tarafından kutsal kabul edilir.

· 2. Dünya Savaşında en fazla süslenmiş savaş gemisi U.S.S. South Dakota idi.

· Milyonlarca yıl boyunca Split Rock Körfezi Palısades Devlet Parkı geçitlerle kesilmiştir. Jeolojistler sivri kuleler gibi yükselen Siu kayalarının 1.2 milyar yaşında olduğunu tahmin etmektedir. Katmanlar arasında koyu kırmızı renkli kıl taşlarıda bulunabilir. Amerika`da kil taşının bulunduğu ender bölgelerden biridir. pile`lar kızılderililer tarafından kutsal kabul edilen mineraldır.

Başlıca Şehirleri:

Sioux Falls, Rapid City, Aberdeen, Watertown, Brookings, Mitchell, Pierre (başkenti), Yankton, Huron, Vermillion.

South Dakota `da doğmuş ünlüler:

TV haber sunucusu Tom Brokaw, senatör John James Exon, yazar Joseph Hansen, Oglala kızılderili şefi Cılgın At, Siu ressamı Oscar Howe, senatör ve başkan yardımcısı Hubert H. Humphrey, Amerikan Hava Kuvvetleri generali David C. Jones, karikatürcü Roy Braxton Justus, fizikçi Ernest Orlando Lawrence, kızılderili hakları savunucusu Russell Means, aktrist Dorothy Provine, Siu şefi “yüze yağmur yağdıran” Hunkpapa, Oglala Siu şefi Kırmızı Bulut, Hunkpappa kızılderili şefi Oturan Boga, opera sanatçısı Jess Thomas.

Ziyaret edilecek yerler:

· Mount Rushmore Milli Anıtı – Keystone: Rushmore Dağı`na yüzleri kazınan dört Amerikan başkanı ülkenin ilk 150 yılını ve bütün Amerika`lıları temsil eder. Bu başkanlar: George Washington, Thomas Jefferson, Abraham Lincoln ve Theodore Roosevelt`dir. Amerika`nın doğusu Washington`in vizyonu ve cesaretiyle olmuştur, Jefferson her zaman için daha büyük ve mükemmek bir ulus arzusundaydı, Louisiana`nin Fransızlardan alınması ve Bağımsızlık Bildirgesiyle bu arzusunu tarihe gösterdi, Lincoln olmasa siyah köleler hürriyetlerine kavuşmayabilir, insanlar Amerika`da eşit muamele görmeyebilirdi, Roosevelt`de Amerika`nin dünyada lider olmasını, kırsal bir cumhuriyetten dünyanın devlerinden bir ülkeye dönüşmesini yeni yüzyıla girerken sağladı. Her bir başkan liderlik ve kendi zamanlarında ihtiyaç hissedilen karakterlerle bezendiler, Amerika`nin bu duruma gelmesine emek verdiler. Bu anıt bu 4 başkanı ölümsüzleştirir ve onların eserlerini, varlıklarını takdir etmek için yapılmıştır.

· Batı Çalışmaları Merkezi - Sioux Falls: Northern Plaines bölgesinin tarihini ve kültürünü koruma ve yorumlamaya adanmış bir merkezdir. Amerikan Batı`sı ile ilgili 200 koleksiyon arşivi ve 35.000 ciltlik kütüphaneye sahiptir. Geniş bir sanat ve yapay eserler koleksiyonu vardır ve Dakota Konferansı, Plains Sanatçılar Sanat Şovu, Boe Forum gibi yıllık aktiviteleri sponsor eder. Ayrıca merkez eyaletin en büyük akademik yayın evidir.

· Eski Mahkeme Binası Müzesi – Vicksburg: Tarih öncesi kızılderili günlerinden günümüze kadar olan bölgeyle ilgili binlerce eseri içerir. Vicksburg`e geldiklerinde Ted Roosevelt, Jefferson Davis, Booker T. Washington, Ulysses S. Grant gibi Amerikan tarihine imzasını atmış şahsiyetler hep bu müzeyi ziyaret ettiler. Bina Milli Tarihi Eserler Koleksiyonuna dahildir.

· Washington Sanat ve Bilim Pavyonu - Sioux Falls: Kırby Bilim Keşfi Merkezi, Görsel Sanatlar Merkezi, Hüsby Sahne Sanatları gibi sanat evleriyle pavyonun misyonu sanat ve bilmi insanların gündelik yaşantısına sokmak için insanların eğitilmesi, eğlendirilmesi ve telkin edilmesidir.

· Crazy Horse Anıtı - Black Hills: Dünyanın en büyük heykeli olan Crazy Horse Anıtı şu an hala inşa aşamasındadır. Kuzey Amerika kızılderili müzesi, Kuzey Amerikalı kızılderili sağlık eğitim merkezi ile anıtı da sponsor eden kar amacı gütmeyen kuruluş eğitim ve kültür projelerine odaklanmıştır.

· Evans Plunge - Hot Springs: Doğal yöntemlerle işitilmiş pınarlar, havuzlar ve şu oyunları merkezidir. 87 F sıcaklığındaki şu dakikada 5000 galon hızında köpüren bir pınardan fışkırır. Şifa verici sular 100 seneden beri ziyaretçilere açıktır, Türkiye`deki kaplıcalara benzeyen bir yapı.

· Mamut Sitesi - Hot Springs: Dünyanın en büyük mamut araştırma merkezidir. Buz Devri jeoloji, paleontoloji bilgilerinin mamur sitesini nasıl etkilediğiyle ilgili turlar da verilir. 26.000 sene önce büyük, yunlu mamutlar pınar suyuyla beslenen havuza takılı kalıp öldüler. 1974 yılında kazara keşfedilen büyük mamut sitesinde şu anda mamutlarla ve Pleistocene dönemiyle ilgili çalışmalar yapılmaktadır.

· South Dakota 2. Dünya Savaşı Anıtı – Pierre: 2. Dünya Savaşında savaşmış onbinlerce askere adanmıştır. 2. Dünya Savaşında 7 askeri kuruluş açılmıştır,